یکی از بهترین روش‌ها برای بازگرداندن دندان‌های از دست رفته، ایمپلنت دندان است. چرا که در مقایسه با روش‌های دیگر مانند دندان مصنوعی و بریج دندان، عملکرد بهتری دارد، به دندان‌های سالم آسیبی نمی‌زند و سالیان سال عمر می‌کند. اگر چه مراحل جراحی ایمپلنت دندان کمی زمان‌بر است اما نتیجه آنقدر رضایت بخش خواهد بود که ارزش شکیبایی شما را دارد. البته توجه داشته باشید که طولانی شدن زمان کاشت ایمپلنت بیشتر به دلیل نیاز به بهبود شما بعد از هر مرحله است. در این مطلب، هر آنچه که باید از ایمپلنت دندان، مراحل انجام ایمپلنت دندان و مراقبت‌های بعد از ایمپلنت دندان بدانید را توضیح می‌دهیم.
ایمپلنت دندان چیست؟
در ایمپلنت دندان، به جای ریشه دندان از یک پایه فلزی استفاده شده و بر روی آن، تاج دندان مصنوعی که بسیار شبیه به دندان طبیعی است، قرار می‌گیرد. زمانی که از دندان مصنوعی و بریج دندان برای جایگزینی دندان از دست رفته استفاده می‌شود، احتمال اینکه دندان‌ها به خوبی روی هم قرار نگیرند، بسیار زیاد است. همچنین گاهی به دلیل نداشتن دندان با ریشه سالم، انجام روش‌هایی مانند بریج دندان اصلاً امکان‌پذیر نیست. در این موارد، ایمپلنت دندان جایگزین مناسبی برای دندان مصنوعی و بریج دندان خواهد بود.
نحوه انجام ایمپلنت دندان بستگی به نوع ایمپلنت مورد استفاده و وضعیت استخوان فک شما دارد. مهم‌ترین مزیت ایمپلنت دندان این است که دندان کاشته شده بسیار محکم و پایدار است زیرا استخوان فک در اطراف ریشه فلزی ایمپلنت، ترمیم شده و آن را کاملاً در بر می‌گیرد. از آنجا که فرآیند ترمیم استخوان زمان‌بر است امکان دارد این مرحله چند ماه طول بکشد.
چرا ایمپلنت دندان؟
ایمپلنت دندان تنها با انجام یک جراحی سرپایی در جایی که حفره دندان خالی شده است، در استخوان فک شما قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه ایمپلنت از جنس تیتانیوم است، به خوبی با استخوان فک پیوند خورده و به همین دلیل، برخلاف دندان مصنوعی و بریج دندان، نمی‌لغزد، صدا ایجاد نمی‌کند و به استخوان فک آسیب نمی‌رساند. همچنین دندان ایمپلنت شده دچار پوسیدگی نمی‌شود در حالی که در بریج، احتمال پوسیدگی دندان‌های سالمی که در دو طرف دندان از دست رفته قرار دارند، بسیار بالاست.
آیا ایمپلنت دندان برای شما مناسب است؟
چنانچه شرایط زیر را داشته باشید، ایمپلنت دندان می‌تواند درمان مناسبی برایتان باشد:
- یک یا چند دندان خود را از دست داده باشید.
- استخوان فک شما به طور کامل رشد کرده باشد (سن بالای ۱۸ سال).
- استخوان کافی برای قرار دادن ایمپلنت داشته باشید یا اگر ندارید امکان پیوند استخوان برای شما وجود داشته باشد.
- بیماری لثه نداشته باشید.
- به بیماری‌های زمینه‌ای که اثر منفی بر روی بهبود استخوان دارند، مبتلا نباشید.
- تمایلی به استفاده از دندان مصنوعی نداشته باشید.
- راحت صحبت کردن برایتان مهم باشد.
- صبر کافی داشته باشید.
- سیگار نکشید.
ایمپلنت دندان چه خطراتی دارد؟
جراحی ایمپلنت دندان مانند هر جراحی دیگری ممکن است خطراتی داشته باشد. با این وجود، در صورت انتخاب یک ایمپلنت استاندارد و معتبر، مراقبت از ایمپلنت و انجام جراحی توسط یک جراح ماهر و باتجربه، هیچ عوارض یا خطری شما را تهدید نخواهد کرد. برخی خطرات احتمالی ایمپلنت دندان که به ندرت اتفاق می‌افتند عبارتند از:
- عفونت در محل جایگذاری ایمپلنت
- آسیب به دندان‌های مجاور یا عروق خونی
- آسیب به اعصاب و در نتیجه ایجاد درد، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در لثه، لب یا چانه
- مشکلات سینوسی به خصوص در ایمپلنت دندان‌های فک بالا
قبل از ایمپلنت دندان چه کارهایی باید انجام دهید؟
به منظور تصمیم‌گیری برای انجام ایمپلنت دندان، علاوه بر نظر دندانپزشک ممکن است نیاز به مشاوره با متخصص دهان، فک و صورت (جراح دهان، فک و صورت)، متخصص لثه (پریودنتیست)، متخصص طراحی پروتز دندان (پروستودنتیست) و گاهی متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) داشته باشید.
از آنجا که مراحل جراحی ایمپلنت دندان نیاز به یک یا چند عمل دارد باید جراح قبل از شروع درمان، یک ارزیابی کامل از شما داشته باشد. در این ارزیابی، کارهای زیر انجام می‌شود:
- معاینه کامل دندان – ممکن است نیاز به انجام رادیولوژی و تصویربرداری سه بعدی باشد و از دندان‌ها و فک شما یک مدل تهیه شود.
- بررسی سوابق پزشکی – هر بیماری که دارید و هر دارویی که مصرف می‌کنید از جمله داروهای تجویزی، بدون نسخه و مکمل‌ها را به پزشک خود اطلاع دهید. اگر بیماری قلبی داشته یا در بدنتان ایمپلنت‌های ارتوپدی دارید ممکن است پزشک قبل از جراحی برای شما آنتی بیوتیک تجویز کند تا از بروز عفونت جلوگیری نماید.
- برنامه درمان – این برنامه متناسب با شرایط شما و با توجه به تعداد دندان‌هایی که نیاز به جایگزینی دارند و وضعیت استخوان فک و دندان‌های سالم، تهیه می‌شود.
گزینه‌های مختلفی برای بیهوشی حین جراحی وجود دارد که شامل بی‌حسی موضعی، آرام بخش یا بیهوشی عمومی می‌شود. قبل از عمل، با دندانپزشک خود در مورد اینکه کدام گزینه برای شما بهتر است، صحبت کنید. با توجه به نوع بیهوشی، نکاتی که باید در مورد خوردن و آشامیدن قبل از جراحی رعایت کنید به شما داده می‌شود. اگر جراحی با آرام بخش یا بیهوشی عمومی انجام می‌شود، حتماً از یک نفر بخواهید که شما را به منزل ببرد و بقیه روز را استراحت کنید.
از ایمپلنت دندان چه انتظاری می‌توانید داشته باشید؟
جراحی ایمپلنت دندان معمولاً یک جراحی سرپایی است که در چند مرحله انجام شده و بین هر دو مرحله، یک زمان بهبودی در نظر گرفته می‌شود. مراحل جراحی ایمپلنت دندان عبارتند از:
- برداشتن دندان آسیب دیده
- آماده‌سازی استخوان فک (پیوند استخوان در صورت نیاز)
- قرار دادن فیکسچر ایمپلنت دندان
- رشد استخوان فک در اطراف ایمپلنت و ترمیم آن
- قرار دادن اباتمنت ایمپلنت دندان
- قرار دادن تاج مصنوعی ایمپلنت دندان
کل مراحل جراحی ایمپلنت ممکن است چند ماه طول بکشد. این زمان، بیشتر صرف انتظار برای رشد استخوان جدید در فک می‌شود. گاهی با توجه به شرایط شما، تکنیک مورد استفاده و برند ایمپلنت دندان می‌توان چند مرحله از عمل را با هم ترکیب کرد و طول دوره درمان را کاهش داد.
در چه مواردی، پیوند استخوان ضروری است؟
اگر استخوان فک شما به اندازه کافی ضخیم نبوده یا خیلی نرم باشد ممکن است قبل از مراحل جراحی ایمپلنت دندان، پیوند استخوان انجام شود. حین جویدن، فشار زیادی به استخوان فک وارد می‌شود و اگر استخوان شما ضعیف باشد نمی‌تواند به خوبی ایمپلنت را در خود نگه دارد. بنابراین جراحی ایمپلنت دندان شکست می‌خورد. با پیوند استخوان می‌توان پایه محکم‌تری برای ایمپلنت ایجاد کرد.
مواد مختلفی برای پیوند استخوان وجود دارد که عبارتند از:
- اتوگرافت (Autograft) – بافت استخوان از بدن خود فرد برداشته شده و پیوند زده می‌شود.
- زنوگرافت (Xenograft) – مواد تهیه شده از استخوان حیوانات برای پیوند استخوان استفاده می‌شود.
- و آلوپلاست (Alloplast) – مواد سنتز شده که عناصری مشابه با استخوان دارند مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گاهی چند ماه طول می‌کشد که استخوان پیوند شده به اندازه کافی رشد کند تا قادر باشد ایمپلنت دندان را در خود محکم نگه دارد. در برخی موارد نیز تنها نیاز به یک پیوند استخوان جزیی است که می‌تواند همزمان با جراحی ایمپلنت انجام شود. بنابراین وضعیت استخوان فک شما تعیین می‌کند که درمان چطور پیش رود.
مراحل ایمپلنت دندان چیست؟
۱- قرار دادن فیکسچر ایمپلنت دندان
جراح، لثه شما را برش می‌زند تا به استخوان فک برسد. سپس یک سوراخ در فک ایجاد کرده تا بتواند فیکسچر فلزی ایمپلنت دندان را در استخوان قرار دهد. از آنجا که فیکسچر به عنوان ریشه دندان عمل می‌کند باید در عمق استخوان کاشته شود. بر روی فیکسچر یک قطعه به نام هیلینگ قرار می‌گیرد که نه تنها مانع از ورود آلودگی در ناحیه عمل می‌شود بلکه به شکل‌گیری و ترمیم لثه در اطراف فیکسچر کمک می‌کند.
۲- انتظار برای رشد استخوان
با قرارگیری فیکسچر فلزی ایمپلنت در استخوان فک، استئواینتگریشن (استخوان‌سازی) شروع می‌شود. طی این فرآیند، استخوان فک رشد کرده و با سطح ایمپلنت دندان ادغام می‌شود. این مرحله ممکن است چند ماه طول بکشد اما باعث ایجاد یک پایه محکم برای دندان جدید شما می‌شود.
۳- قرار دادن اباتمنت ایمپلنت دندان
وقتی استئواینتگریشن کامل شد، نوبت به قرار دادن اباتمنت می‌رسد. اباتمنت قطعه‌ای است که تاج دندان مصنوعی را بر روی فیکسچر سوار می‌کند. این مرحله با بی‌حسی موضعی و به صورت یک عمل سرپایی انجام می‌شود. برای قرار دادن اباتمنت، جراح لثه را دوباره برش می‌زند تا فیکسچر نمایان شود. سپس اباتمنت را به فیکسچر متصل کرده و بافت لثه را در اطراف اباتمنت بخیه می‌زند.
گاهی به محض قرار دادن فیکسچر، اباتمنت بر روی آن قرار می‌گیرد. بنابراین نیازی به یک مرحله جراحی اضافی نخواهد بود. البته توجه داشته باشید که اباتمنت بالای لثه قرار گرفته و وقتی دهان خود را باز می‌کنید، دیده می‌شود تا زمانی که دندانپزشک، تاج دندان مصنوعی را بر روی اباتمنت قرار دهد. برخی افراد تمایلی به دیده شدن اباتمنت ندارند و ترجیح می‌دهند که اباتمنت در یک مرحله جداگانه قرار داده شود.
پس از قرار دادن اباتمنت، حدود ۲ هفته زمان لازم است تا لثه شما بهبود پیدا کرده و آماده قرار دادن تاج دندان شود.
۴- قرار دادن تاج دندان مصنوعی
وقتی لثه بهبود پیدا کرد، دندانپزشک می‌تواند از دهان شما قالب‌گیری کند. با ارسال قالب به لابراتوار، تاج دندان متناسب با ایمپلنت و دندان‌های مجاور ساخته می‌شود. پس از مشورت با پزشکتان می‌توانید یکی از سه نوع دندان متحرک، ثابت یا ترکیبی از هر دو را انتخاب کنید.
- متحرک – این نوع دندان همانند دندان مصنوعی بوده و شامل چند یا کل دندان‌های یک فک است که با لثه صورتی رنگ به هم متصل شده‌اند. مهم‌ترین فرق آن با دندان مصنوعی این است که روی یک قاب فلزی سوار شده که می‌تواند به اباتمنت متصل شود و در جای خود محکم باقی بماند. به منظور ترمیم یا تمیز کردن روزانه دندان می‌توان آن را به راحتی جدا کرد.
- ثابت – در این نوع، یک تاج دندان مصنوعی به طور دائم بر روی اباتمنت پیچ شده یا با سیمان محکم می‌شود. بنابراین شما نمی‌توانید دندان خود را وقت خوابیدن یا برای تمیز کردن درآورید. بیشتر اوقات، هر تاج دندان به ایمپلنت خود متصل می‌شود. اما با توجه به اینکه ایمپلنت‌های فلزی بسیار قوی هستند می‌توان با ایجاد بریج، از یک ایمپلنت برای جایگزینی چند دندان از دست رفته استفاده کرد.
بعد از ایمپلنت دندان چه اتفاقی می‌افتد؟
چه جراحی ایمپلنت دندان در یک مرحله انجام شود یا در چند مرحله ممکن است هر یک از موارد زیر را تجربه کنید:
- تورم لثه و صورت
- کبودی پوست و لثه
- درد در محل ایمپلنت
- خونریزی جزیی
پس از جراحی ایمپلنت دندان ممکن است به داروهای مسکن یا آنتی بیوتیک نیاز داشته باشید. اگر تورم، ناراحتی یا هر مشکل دیگری که دارید طی چند روز بعد از جراحی وخیم‌تر شد، با پزشک خود تماس بگیرید.
پس از انجام هر مرحله از مراحل جراحی ایمپلنت دندان بهتر است غذاهای نرم بخورید تا فرآیند بهبودی شما سریع‌تر انجام شود. معمولاً از نخ قابل جذب برای بخیه زدن لثه استفاده می‌شود اما اگر بخیه قابل جذب نبود برای کشیدن آن به پزشک خود مراجعه کنید.
ایمپلنت دندان چه نتیجه‌ای دارد؟
اکثر عمل‌های ایمپلنت دندان، موفقیت‌آمیز هستند. با این وجود، گاهی استخوان با ایمپلنت فلزی به خوبی پیوند نمی‌خورد و همین باعث عدم موفقیت جراحی می‌شود. برای مثال سیگار کشیدن ممکن است منجر به شکست خوردن عمل ایمپلنت شود.
اگر استخوان به اندازه کافی جوش نخورد، ایمپلنت برداشته شده، استخوان تمیز شده و حدود سه ماه دیگر می‌توان دوباره عمل ایمپلنت دندان را انجام داد.
همچنین در صورت رعایت کردن موارد زیر می‌توانید عمر ایمپلنت کار گذاشته شده را بیشتر کنید و از دندان‌های سالم خود نیز مراقبت نمایید:
- بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید. از مسواک‌های مخصوص برای تمیز کردن ایمپلنت، دندان مصنوعی و لثه استفاده کنید.
- به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. برای اطمینان از سلامت و عملکرد مناسب ایمپلنت، معاینات دندانپزشکی را به موقع انجام دهید.
- عادت‌های بد خود را ترک کنید. خوراکی‌های سفت مثل یخ و آبنبات را نجوید چون ممکن است تاج دندان بشکند، از مصرف تنباکو و کافئین خودداری کنید تا دندان‌ها لک نشوند و اگر دندان قروچه می‌کنید به دنبال درمان آن باشید.
منابع
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/dental-implant-surgery/about/pac-20384622#:~:text=Holes%20are%20drilled%20into%20the,placed%20for%20appearance%2C%20if%20needed.
